Dere Mahallesi’nde bugünkü Saray Bosna Caddesi üzerinde bulunmaktadır. Eskiden cadde altında akan derenin kenarında idi. 1750 tarihi geçmekte olup, İbrahim Paşa tarafından yaptırılmıştır. Erzurum’da yaptığı Valilik sırasında eski hükümet binasının üst kısmında yer alan İbrahim Paşa Camii, medresesi ile birlikte bu çeşmeyi ve biraz aşağıda yer alan Dörtgüllü Çeşmeyi yaptırmış, bunların yaşatılabilmesi için çok sayıda gayrimenkul vakf etmiştir. İbrahim Paşa tarafından düzenlenen Vakfiye Erzurum Arkeoloji Müzesi’nde bulunmaktadır.
Erzurum’un meşhur yer sularından biridir. Suyu çok bol akmaktadır.Kitabesinde günümüz türkçesi ile şunlar yazmaktadır.: “Rahman ve rahim olan Allah’(c.c)ın adıyla ve her canlı olanı sudan yaratıp meydana getirdiğimizi (görüp anlamıyorlar mı?) (Enbiya suresi 30.ayeti). Büyük, cömert, hayır sahibi (İbrahim Paşa’yı) Malını her zaman hayra sarf etmeye Mevlâ muvaffak kılmıştır ki onun temiz yaratılışı yine sürekli güzel hayrata yönlendirildi. Bu hayırlı işi yapınca lütuf deryasından büyük sevaplar kazanır. Bu çeşme eskiden onun ecdadının hayratı idi, Ama üzerinden uzun zaman geçmesiyle harap olmuştur. Çeşmenin suyundan içen lezzet bulur. Allah Teâla onun temiz vücudunu daima hatadan korusun, hayırları birbirini takip etsin ve onun her hayrı (emsalsiz) olsun.Hünerli kalem bu çeşmeyi görünce tarihini şöyle düştü: İbrahim Paşa Çeşmesinden, temiz, gümüş gibi su(yundan) iç sene 1750)
Dere Mahallesi’nde yer alan çeşme, meydan çeşmesi olmasına rağmen aynı zamanda bir çukur çeşmedir. Çeşmenin eski fotoğraflarından belirlenebildiği kadarıyla çeşmenin üst kısmında üç yanı dolaşan saçak yer almakta, sivri kemerli bir nişe sahip olduğu örülmektedir. Çeşme kemeri, gövdenin yan taşları üzerine oturmakta olup, kemerin altında mermer üzerine Tâlik hatla yedi satırlık kitabesi mevcuttur. Kitabenin altında kaş kemerli bir tas yuvası yer almaktadır.Çeşmenin Pirinçten yapılan iki lülesinin taşa birleştiği kısımlara ise madeni aynalar yerleştirilmiştir. Çeşmenin tekne kısmı toprağa gömülü olup, çeşme ile aynı malzemedendir.Çeşme çeşitli tarihlerde onarım geçirmiştir.
1973 yılında geçirdiği onarımlarla yan duvarları yenilenmiştir. Basamakları tamir edilmiştir. 1998 yılında Erzurum Yakutiye Belediyesi tarafından çeşmenin yeri değiştirilerek yeni açılan Saray Bosna Caddesi’nin batısına alınmıştır. Tümüyle yenilenen çeşmede orijinal olarak sadece kitabe bulunmaktadır.
Dere Mahallesi’ndeki Kazım Karabekir İlköğretim Okulu’nun ve bugünkü Saray Bosna Caddesi’nin batı kesiminden çıkan su Yazıcı Çeşmesi ile Dörtgüllü Çeşmeye verilmiştir. Düzgün kesme taştan inşa edilen çeşmede Kanber taşı kullanılmıştır. Fakat daha sonraları yapılan cadde çalışmaları sırasında çeşme tamamen ortadan kaldırılmış, bugünkü yerinde yeni taşlarla farklı bir şekilde inşa edilmiştir
Kaynak- Dr. Hüseyin Yurttaş ve Dr. Haldun Özkan’ın “Tarihi Erzurum Çeşmeleri ve Su Yolları” adlı araştıma eseri.
Erzurum’un meşhur yer sularından biridir. Suyu çok bol akmaktadır.Kitabesinde günümüz türkçesi ile şunlar yazmaktadır.: “Rahman ve rahim olan Allah’(c.c)ın adıyla ve her canlı olanı sudan yaratıp meydana getirdiğimizi (görüp anlamıyorlar mı?) (Enbiya suresi 30.ayeti). Büyük, cömert, hayır sahibi (İbrahim Paşa’yı) Malını her zaman hayra sarf etmeye Mevlâ muvaffak kılmıştır ki onun temiz yaratılışı yine sürekli güzel hayrata yönlendirildi. Bu hayırlı işi yapınca lütuf deryasından büyük sevaplar kazanır. Bu çeşme eskiden onun ecdadının hayratı idi, Ama üzerinden uzun zaman geçmesiyle harap olmuştur. Çeşmenin suyundan içen lezzet bulur. Allah Teâla onun temiz vücudunu daima hatadan korusun, hayırları birbirini takip etsin ve onun her hayrı (emsalsiz) olsun.Hünerli kalem bu çeşmeyi görünce tarihini şöyle düştü: İbrahim Paşa Çeşmesinden, temiz, gümüş gibi su(yundan) iç sene 1750)
Dere Mahallesi’nde yer alan çeşme, meydan çeşmesi olmasına rağmen aynı zamanda bir çukur çeşmedir. Çeşmenin eski fotoğraflarından belirlenebildiği kadarıyla çeşmenin üst kısmında üç yanı dolaşan saçak yer almakta, sivri kemerli bir nişe sahip olduğu örülmektedir. Çeşme kemeri, gövdenin yan taşları üzerine oturmakta olup, kemerin altında mermer üzerine Tâlik hatla yedi satırlık kitabesi mevcuttur. Kitabenin altında kaş kemerli bir tas yuvası yer almaktadır.Çeşmenin Pirinçten yapılan iki lülesinin taşa birleştiği kısımlara ise madeni aynalar yerleştirilmiştir. Çeşmenin tekne kısmı toprağa gömülü olup, çeşme ile aynı malzemedendir.Çeşme çeşitli tarihlerde onarım geçirmiştir.
1973 yılında geçirdiği onarımlarla yan duvarları yenilenmiştir. Basamakları tamir edilmiştir. 1998 yılında Erzurum Yakutiye Belediyesi tarafından çeşmenin yeri değiştirilerek yeni açılan Saray Bosna Caddesi’nin batısına alınmıştır. Tümüyle yenilenen çeşmede orijinal olarak sadece kitabe bulunmaktadır.
Dere Mahallesi’ndeki Kazım Karabekir İlköğretim Okulu’nun ve bugünkü Saray Bosna Caddesi’nin batı kesiminden çıkan su Yazıcı Çeşmesi ile Dörtgüllü Çeşmeye verilmiştir. Düzgün kesme taştan inşa edilen çeşmede Kanber taşı kullanılmıştır. Fakat daha sonraları yapılan cadde çalışmaları sırasında çeşme tamamen ortadan kaldırılmış, bugünkü yerinde yeni taşlarla farklı bir şekilde inşa edilmiştir
Kaynak- Dr. Hüseyin Yurttaş ve Dr. Haldun Özkan’ın “Tarihi Erzurum Çeşmeleri ve Su Yolları” adlı araştıma eseri.
