9 Nisan 2015 Perşembe

AŞKALE TUZLASI

Aşkale ilçesinde Şıhveren Köyü ile Sarıbaba Köyü arasında bir zamanlar var olan  Aşkale Tuzlası, bir kaynak tuzlasıydı.  İlçe merkezine  3 km mesafede, Karasu vadisinde  bulunurdu, ta ki bölgede yapılan HES barajı altında kayboluncaya kadar.

Tuzlu su kaynağı,  tuzlanın güneyindeki tepenin dibinde çıkardı, debisi 1.5 litre/saniye, tuzluluk oranı ise 12 Bome idi.(1metre küp suda/105 kg tuz). Toplam 123 tuz oluşturma havuzu bulunmaktaydı.

Aşkale tuzlası; Geçtiğimiz yüz yılda İnhisar İdaresince, 1941-1992 yılları arasında Tekel Tuz Sanayi tarafından, 1999 yılına kadar Özel İdarece işletilmiş, Eylül 1999 da ise özelleştirilmişti.

Günümüzde ise baraj suyuna karışan tuzlu suyu ile herhalde balıklara lezzet katacak ve Erzurum'da kaybettiğimiz bir çok değer gibi Aşkale tuzlası da sadece hayallerimizde yaşayacaktır.

Fotoğraf:facebook "
Aşkale Grubundan" Celal Dilsiz

ERZURUM KÖMÜR VE TERMAL SULARI

KÖMÜR

İspir- Karahan, İspir-Bizdenkaç Köy, İspir Kenasor, Aşkale- Kükürtlü, Aşkale Yukarı Susuz, Aşkale-Saltaşı, Aşkale-Kavurmaçukuru, Aşkale-Kandilli, Ovacık, Ovacık-Kuzgun, Oltu-Sütkans, Oltu-Balkaya, Oltu-Karakütük, Oltu-Şahmi, Oltu-Libsek, Oltu-İğdeli, Oltu-Ezinsor, Hınıs- Zırnak, Horasan- Aliçeyrek, Pasinler-Pekecik, Tortum-Karakaya, bölgelerinde zengin linyit yatakları bulunmaktadır.

TERMAL SULAR

AZİZİYE (ILICA) TERMAL SUYU
Bir fay kırığından çıkan 38°C sıcaklık ve 25 lt/sn’lik debisiyle eski suyun yanısıra yapılan sondajlarla,  ayni sıcaklıkta ve 60 lt/sn debisi olan yeni bir damar bulunmuştur. Suyun hizmete sunumu için tarihi binalar yok edilerek, modern tesisler yapılmıştır.  

PASİNLER (HASANKALE) TERMAL SUYU
Pasinler termal suları, 40-43 °C sıcaklık ve 325 lt/sn’lik debiye sahiptir. Osmanlı dönemimden kalma tarihi binalar yok edilerek, yeni tesisler yapılmıştır.

KÖPRÜKÖY TERMAL SUYU
Deli Çermik diye de adlandırılan tesis ve çıkan su 27 °C sıcaklık ve 30 lt/sn debiye sahiptir.

UZUNAHMET (HAMAMDERESİ) TERMAL SUYU
Eskiden bir fay çatlağından çıkan su 30 °C sıcaklık ve 22 lt/sn debiye sahipken yapılan yeni sondaj ile 750 metre derinlikte  ve 50 °C sıcaklıkta,  50 litre/saniye debisi olan yeni bir damara ulaşılmıştır. Termal su çevresinde tesis bulunmamaktadır.  

AKDAĞ TERMAL SUYU

Akdağ suyu; 30 C sıcaklık ve 5 lt/sn debiye sahiptir. Bölgede iptidai bir tesis halen kullanılmaktadır.

ARZUTİ TERMAL SUYU

31 °C sıcaklık ve 5 lt/sn debiye sahiptir, derme çatma bir bina ile yöre halkına hizmet etmektedir.

KÖSE MEHMET TERMAL SUYU
25 °C sıcaklık ve 10 lt/sn debiye sahiptir. Sondaj 2010 yılında yapılmıştır ve her hangi bir bina ve tesise sahip değildir.

ÇAT-HÖLENK TERMAL SUYU
40 °C sıcaklık ve 32 lt/sn debiye sahiptir, çevresinde tesis ve herhangi bir bina yoktur.

OLUR TERMAL SUYU
38 °C sıcaklık ve 5 lt/sn debiye sahip olan Olur Termal suyu ilkel bir havuz ve derme çatma yapılara sahiptir.

TEKMAN-ÇİMENÖZÜ TERMAL SUYU
56  °C sıcaklık ve 14lt/sn debiye sahiptir. Çevresinde birkaç ilkel bina bulunmakta, su açık ve ilkel bir havuza birikmektedir.

TEKMAN-MEMAN TERMAL SUYU

45 °C sıcaklık ve 2 lt/sn debiye sahip su ile ilkel binalar ve havuz ile hizmet vermektedir.
TEKMAN-HAMZAN TERMAL SUYU

56 °C sıcaklık ve 12 lt/sn debisi bulunmakta ve çevresinde ilkel bir kaç bina ile hizmet vermektedir..
HORASAN-HIZIRİLYAS TERMAL SUYU
64 metreden çıkarılan ve debisi saniyede 11 litre olan 57 °C derece sıcaklıktaki sudan ilkel bir kaç bina ile yöre halkı faydalanmaktadır.

Kaynak:MTA

ERZURUM MADENLERİ

KROM

Aşkale Kop Dağı;  Gülabi, Dıngılık, Şahindere ve  Arapçayı bölgelerinde krom  yatakları bulunmaktadır. 

BAKIR

Pasinler-Kobalkomu , Şenkaya- Zümrütköy, Şenkaya-Bardız ve  İspir-Ulutaş’ta bakır  yatakları bulunmaktadır.

DEMİR

Tekman-Buzhane Tepe  ile  İspir-Meşebaşı ve İspir-Kireçtepe mevkilerinde demir yatakları mevcuttur.

MOLİBDEN

İspir-Meşebaşı ve İspir-Ulutaş mevkiinde molibden yatakları mevcuttur. 

MANGANEZ

Oltu-İnciköy civarında zengin manganez yatağı mevcuttur. 

CIVA

Narman-Dağyolu ve Narman-Soğurmak yöresinde cıva yatakları mevcuttur.

PERLİT

Erzurum Merkez-Tımar Köyünde perlit  yatağı mevcuttur. 

JİBS

Aşkale, Oltu-Sabatuk Köyü, Narman-Beyler Köyü ile Tortum- Karapınar mevkiinde zengin jibs  yatakları bulunmaktadır.

OLTU KAYATUZU

Oltu Tuzlaköy’ün  batısında,  yeni yerleşim yerinin ise kuzeyinde kaya tuzu maden ocakları yer almaktadır. 

TORTUM KAYATUZU


Tortum-Kemerkaya Köyünde zengin kayatuzu yatakları bulunmaktadır.

Kaynak:MTA

3 Nisan 2015 Cuma

ÇÖĞENDER HÖYÜĞÜ


Erzurum-Pasinler Karayolu güzergahının kuzeyinde, Sos Höyüğünün doğusunda yer alan ve eski Tunç Çağı’na ait buluntularıyla dikkat çeken bir yerleşim yeridir.

Kaynak-Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Md.

DEMİRDÖVEN HÖYÜĞÜ


Demirdöven Höyüğü, Pasinler ilçesinin 15 km kuzeyindedir. Höyükte henüz kazı yapılmamıştır ancak kuzey tarafında yapılan baraj inşaatında; Tunç ve Demir Çağlarına ait seramikler ortaya çıkarılmıştır.

Bu höyük çevreye hakim konumda olduğundan kapladığı alanın geniş olabileceği tahmin edilmektedir.


Kaynak-Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Md.

ÇİĞDEMLİ HÖYÜK

Erzurum-Erzincan karayolunun 20. kilometresinde, Çiğdemli (Titkir) Köyü'nün bitişiğindedir. Höyükte 1998 yılında Erzurum Müzesi denetiminde yapılan kazı sonucunda, Son Kalkolitik Çağ'dan Ortaçağa kadar uzanan seramik kalıntılar tespit edildi.

Höyük tamamen tahrip olmuş durumdadır, tepe hizasından bütün yamaçları kesilmiş vaziyettedir. Birçok yerinde kaçak kazı çukurları bulunmaktadır.

Kaynak-Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Md.

SÖĞÜTLÜ HÖYÜĞÜ


Ilıca-Söğütlü Köyü yerleşim alanının altında kalmış olan höyüğün, Tunç Devrinden kaldığı belirlenmiştir.

Höyük güneybatı-kuzeydoğu yönündeki bir yolla ikiye kesilmiş, üzerinde köy evleri ve kuzeydoğu eteğinde ekili bir tarla bulunmaktadır.


Kaynak-Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Md.

PASİNLER TEPECİK HÖYÜĞÜ


Pasinler ilçesinin 14 kilometre doğusunda Tepecik Köyü ortasındadır, Tunç Çağına tarihlenmiştir.

Üzerine halen yerleşim bulunan höyüğün, yamaçları tıraşlanarak, toprak alınmış ve yapılan teraslara evler inşa edilmiştir. Höyük tümüyle tahrip olmuş durumdadır.

Kaynak-Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Md.

DEĞİRMENLER HÖYÜĞÜ

5000 yıllık bu İlk Tunç Çağı höyüğü, Erzurum Merkez İlçeye bağlı Değirmenler köyünde bulunmaktadır. Yamaçları tepe hizasından kesilerek üzeri düzeltilmiş eteklerine evler inşa edilmiştir. Tepesinde eski bir kaçak kazı çukuru bulunmaktadır.

Kaynak-Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Md.