VİLÂYÂTI ŞARKİYE MÜDAFAİ HUKUK-I MİLLİYE CEMİYETİ’NİN ERZURUM ŞUBESİ

Mondros Mütarekesinin 24ncü maddesi; “Erzurum, Van, Bitlis, Diyarbakır, Elâzığ ve Sivas illerinde bir kargaşalık olursa, bu vilayetlerin tamamını  veya herhangi bir kısmının işgal hakkını İtilaf devletlerine vermekte idi.” Mondros Mütarekesi ve özelliklede 24ncü maddesi  Erzurum’da  büyük tepki topladı ve tedirginlik yarattı.

Mütarekeden sonra, Ermeniler Paris Sulh Konferansı’nda sınır tanımaz isteklerini sıralamaya başladılar. En büyük istekleri, Kafkasya’dan Akdeniz’e kadar uzayan ve Anadolu’nun yarısını kapsayan topraklarımızdı.  İtilaf Devletleri tarafından Erzurum’a gönderilen Rawlinson adlı albayda onların bu isteklerini gerçekleştirmek ve bunun için her türlü fırsatı ve bahaneyi değerlendirmeye istekliydi. Rawlinson bu amaçla Türklerin silahlarını teslim etmelerini istemişti. Özellikle 15. Kolordu’nun silahlarını toplamaya çalışması, bu bölgenin Ermenilere verileceğinin işaretiydi.

Vilâyât-ı Şarkiye Müdafaa-i Hukuk-ı Milliye Cemiyeti’nin İstanbul’daki merkez toplantısına katılan  Cevad Dursunoğlu’na, Erzurum’da cemiyetin şubesini açma yetkisi verilmişti.  Erzurum’a dönen Dursunoğlu, 1919 Şubatında  çalışmalarına başlayarak, 1 Mart 1919 tarihinde belediye başkanı Zakir Bey ile cemiyeti teşkil edecek heyete son şeklini verdiler. Ermeni istilasının ne demek olduğunu çok acı bir şekilde yaşamış olan Erzurum halkı bir daha böyle bir istilaya uğramamak için canla başla mücadeleden başka bir yol olmadığını bilmekteydi. Üzerinde yaşadıkları toprakları sonuna kadar savunma azminde olan Dadaşlar, 3 Mart 1919 tarihinde kuruluş için valiliğe müracaat etti. 10 Mart 1919 Tarihinde valilik tarafından kuruluşuna izin verilen “Vilâyât-ı Şarkiye Müdafaa-i Hukuk-ı Milliye Cemiyeti’nin  Erzurum Şubesi” çalışmalarına başladı.

Vilâyât-ı Şarkiye Müdafaa-i Hukuk-ı Milliye Cemiyeti Erzurum Şubesini :

1-Hacı İsmail Efendizâde Tevfik

2-Hakkızâde Hacı Fehim

3-Müftî-i Vilâyet Solakzâde Sadık

3-Gümrük Mütevellisi Câzim

4-Künbedli Gençağazâde Hüseyin Avni

6-Hacı Recep Efendizâde Hacı Hafız

7-Mütekaa’id Binbaşı Haydar

8-Kobalzâde Ahmet

9-Dursunbeğzâde Cevad

Oluşturmakta idi.  Cemiyet’in Başkanlığına Hasankaleli Hakkızâde Hacı Fehim Efendi, Katipliğe de Cevad Bey getirildi.

Cemiyet, Ağustos 1919 tarihinde İstanbul'dan ayrılarak, “Şarkî Anadolu Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti” adı ile bağımsız faaliyete başladı ve Elazığ’da şubesi açıldı. “Şarkî Anadolu Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti” bütün Türkiye’nin kurtuluş programını hazırladı ve Erzurum Kongresini topladı.

BARDIZ NESİMİ AKIN İLKOKULU

Şenkaya İlçesinin Gaziler (Bardız) bucak merkezinde bulunmaktadır. Bina 1889 yılında Rus işgali esnasında Güreşken, Şenpinar, Çatalelma köylerinde bulunan Türk köylüleri çalıştırılarak yaptırılmıştır.

Kahve renkli, yontma ve kesme taşlarla yapılan duvarların iç kısımları ile taş aralıklarına keçe ve yün ile birlikte kireç konarak örülmüştür. 382 metrekare alana sahiptir.

1889-1912 yılları arasında Rusça-Rumca eğitim yapılan okulda Türk çocukları da eğitim görmüşlerdir.

YEĞENAĞA CAMİİ

Yeğenağa Mahallesi Nazik Çarşısında bulunan Yeğenağa Cami; kitabesine göre, 1661 yılında, Yeğen Hacı Ahmet Ağa tarafından inşa ettirilmiştir. 

Ahşap tavanlı ve ahşap direkli bir camidir. Ahşap direkli ve ahşap örtülü beş gözden oluşmuş son cemaat yeri bulunmaktadır.

Caminin kuzeybatı köşesinde, kare kaideli, silindirik gövdeli ve tek şerefeli; gövdede kesme taş, şerefede ise tuğla kullanılmış bir minaresi vardır.

Girişin hemen önünde, ahşap sütunlar tarafından taşınan mahfil yer almaktadır. Kıble cephesinde mukarnas kavsaralı taş mihrap, bunun hemen batısında ahşap minber bulunmaktadır.

TOPAL ÇAVUŞ KÖYÜ CAMİİ

Erzurum Aşkale ilçesinde, Topal Çavuş Köyünde bulunan bu caminin kitabesinden öğrenildiğine göre Ali Ağa oğlu Hacı Halil tarafından 1589 yılında yapımı tamamlanmıştır.

Kare planlı cami  bir kubbe ile örtülüdür. Geçirdiği bir çok tamir sonucu orijinal durumunu yitiren camiye  19.yüzyılın sonlarında son cemaat yeri eklenmiştir.

Kare kaideli tuğla minaresi olan cami çok sade olup süsleme yapılmamıştır.    

TAHTA CAMİİ

Tahta Cami, Erzurum Yukarı Hasani Basri Mahallesinde bulunmaktadır. Dikdörtgen bir plana sahip olan cami kubbesizdir, ahşap direk, ahşap tavan ve toprak damlı olarak 1738 yılında Hacı Ebubekir’in öncülüğünde, halkın topladığı paralarla yaptırılmıştır.

Zamanla geçirdiği tamirlerle özgün biçimini kaybetmiş ve üzerine çatı yapılmıştır. Ahşap olan minaresi oluklu sac ile kaplanmıştır. 

Cami ve minaresinde kullanılan ahşap malzemenin çokluğu nedeniyle halk arasında Tahta Camii olarak anılmaktadır.

BÜLENT KORUCU (1968----)

Bülent Korucu; 1968 yılında  Erzurum’da  doğdu. İlk, Orta ve Lise öğrenimi Erzurum’da yaparak, Erzurum lisesinden mezun oldu.  Ege Üniversitesi Basın Yayın Yüksek Okulu  Gazetecilik ve Halkla İlişkiler bölümünü bitirdi.

1989 yılında İstanbul’da  Zaman Gazetesi  haber merkezinde başladığı gazeteciliğe, ayni gazetede politika editörü ve yazı işleri müdür yardımcısı olarak devam etti. 1997 yılında yazı işleri müdürü  ve yayın koordinatörü, 1999 yılında haber koordinatörü, 2001 yılında ise genel yayın editörü oldu.   

Çeşitli  dergiler ile Erzurum yerel yayın organlarına, haftalık politika yazıları yazan Bülent Korucu; 2004 yılında Cihan Haber Ajansı Genel Müdürlüğü,  2009 yılında  ise Aksiyon Dergisi Genel Yayın Yönetmenliği görevine  getirildi.  

Bülent Korucu; Halen  Aksiyon Dergisi Genel Yayın Yönetmenliği ve  Zaman Gazetesi  köşe yazarlığı yapmakta, yazılarını kendi web sitesi; "http://bulentkorucu.com.tr/"  adresinde yayınlamaktadır.

İLHAMİ USLU (1935-2014)

 İlhami Uslu; 1935 yılında Erzurum Ilıca’ya bağlı Kahramanlar (Karaz) köyünde doğdu. Çok küçük yaşta davul çalmayı öğrenerek, genç yaşlarda Erzurum Halk Türküleri ve Halk Oyunları Derneği ile Halk Eğitim Merkezi bünyesinde davul çalmaya başladı.

İlhami Uslu;  "Gurbet elde baş yastığa gelende" ve "Keşkem bu ellere gelmez olaydım" türküleri ile Hoş Bilezik, Temir Ağa ve Uzundere  Barlarını yöre repertuvarına kazandırdı. 

Cazim Demir ile birlikte Erzurum Bar ekibinin  değişmez davul, zurna ekibini oluşturarak ekiple birlikte bir çok ulusal ve uluslararası yarışmalara katıldılar.

2000 yılında yapılan bir jübile ile davulunu duvara asan İlhami USLU, 26 Ocak 2014 günü vefat etti.