3 Aralık 2008 Çarşamba

CEMAL GÜRSEL (1895-1966)

Cemal Gürsel 10 Haziran 1895 tarihinde Erzurum-Hınıs'da doğdu. Harbiye öğrencisiyken 1915 yılında topçu asteğmeni rütbesiyle Çanakkale Savaşları’na gönderildi. Seddülbahir ve Anafartalar’daki çarpışmalara katıldı. 1917’de Filistin’e atandı, Gazze Savaşlarına katıldı. 1918’de cephe düşünce İngilizler’e tutsak oldu, Mısır’a gönderildi. 1919’da serbest bırakıldı. İstanbul’a, oradan da Anadolu’ya giderek Kurtuluş Savaşı’na katıldı. İnönü, Eskişehir, Sakarya savaşlarında ve Büyük Taaruz’daki başarılarından dolayı İstiklâl Madalyası ile ödüllendirildi.

Kurtuluş Savaşı sonrasında Harp Okulundaki öğrenimini bitirdi ve Harp Akademisi’ne girdi. 1927’de kurmay subay olarak akademiyi bitirdi.

Çeşitli bölgelerde komutanlık yaptıktan sonra 1953’te orgeneralliğe yükseldi. 1958’de Kara Kuvvetleri Komutanlığı’na getirildi.
Demokrat Parti yönetiminin son yılında Milli Savunma Bakanlığı’nca zorunlu izne çıkarıldı. 27 Mayıs Hareketi’ni gerçekleştirenlerce Ankara’ya çağrıldı. Milli Birlik Komitesi’nin (İhtilali yapan küçük rütbeli subaylarca ihtilalin ve ertesi gün kurulan Milli Birlik Hükümeti’nin) başına getirildi.

Gürsel, bu dönemde Devlet Başkanlığı ve Silahlı Kuvvetler Başkomutanlığı yaptı. Milli Birlik Komitesi içinde seçime gidilmesi ya da askeri yönetimin bir süre daha sürdürülmesi konusunda beliren görüş ayrılığında Gürsel, askeri yönetim yanlısı 14 komite üyesine karşı öbür gurupla birleşti ve bunların tasfiyesini onayladı (13 Kasım 1960).

Hazırlanan Anayasanın halkoyuna sunulmasının ve seçimlerin ardından 26 Ekim 1961’de 7 yıl süreyle Cumhurbaşkanı oldu. Geçirdiği rahatsızlık nedeniyle 28 mart 1966’da bu görevleri sürdüremeyeceği saptandı. Uzun süre komada kaldıktan sonra 14 Eylül 1966’da Ankara’da öldü.