15 Aralık 2011 Perşembe

ESKİ ERZURUM FOTOĞRAFLARI GRUBUNDAN BİR FOTOĞRAFIN HATIRLATTIKLARI



Cumhuriyet Devrimleri kapsamında; 28 Kasım 1925 tarihinde mecliste kabul edilen 671 No'lu "Şapka İktizası Hakkında Kanun" ile Türk Milleti alışmış olduğu fes ve sarığı bırakarak şapka giymeye mecbur kılındı.

Atatürk ayni yılın Ağustos ayında Kastamonu ziyaretinde şapka giymiş, tepkileri değerlendirmiş, kıyafet değişikliğinin millet nezdinde fazla sıkıntı yaratmayacağını düşünmüştü. Ancak alışkanlıklarından kolayca vaz geçmek istemeyen millette, yurt genelinde hoşnutsuzluk başlamış ve mırıldanmalar  duyulmuştu. Ancak devrimlerde  yapılmalıydı. Yasanın uygulanmasında  ise kıyafet devrimi en kötü Erzurum’da yönetildi ve  Mustafa Kemal ile Erzurumluya büyük haksızlık yapıldı.

Erzurum’da görev yapmasına rağmen Erzurum’u ve Erzurumluyu bir türlü sevemeyen dönemin Erzurum Valisinin basiretsiz yönetimi, mevki-i müstahkem kumandanının komitacı ve ceberrrud  tutumu, Erzurum Belediye Reisinin korkaklığı sonucu; Erzurum’daki uygulamada maalesef felaket yaşandı. Haksız yere insanlar asıldı, hatta asılanlar arasında bir kadın vardı. İsmi  Şalcı Bacı olan bu mazlumenin boynuna ip geçirilirken “Allah canızı ala benim esgigetek halimle şapkayla-fesle ne alakam var” dediği rivayet edilir. Bunlar Erzurum’a yapılan haksızlıklardı.

Mustafa Kemal’e yapılan haksızlık  ise daha farklıydı; Erzurumluya zulmettiğinin bilincinde olan ve daha sonra ortaya çıkacak sonuçlarından ürken; adı geçen zevat piyonları vasıtası ile el altından, yaşananların ve zulmün, Atatürk’ün  bilgisi dahilinde ve onun emirleriyle yapıldığı söylentisini halka empoze etmekten çekinmedi. Bunun sonucunda maalesef Erzurumlu ile Mustafa Kemal arasında aradan 100 yıl geçmesine rağmen halen devam eden bir serinlik başladı.

Erzurumlu Cumhuriyeti birlikte kurduğu ve en zayıf anında kucak açtığı Atatürk için bir heykel dikmek amacıyla, 1924 yılında Cumhuriyet Caddesinde   şehrin kalbi sayılan bu noktaya  muazzam kaide yaptırdı, üzerine konmak içinde yurdun en büyük Mustafa Kemal heykelini sipariş etti.  1925 yılında yaşanan olaylar ve ortaya çıkan serinlik nedeni ile bu proje hiçbir zaman gerçekleştirilemedi ve kaide 13 yıl boş kalarak 1937 yılında yıkıldı.