Devedağı Kalesi, İspir'in 30 km. doğusundadır. Sarp kayalıklar üzerine kireçli harç ve kesme taşlardan yapılmış bir kaledir. Kale, Devedağı Köyü ile Araköy Köyü'nün tam arasında köylerin sınırıdır. Kalenin çevresi 300 metre civarındadır. Güneye açılan ve bugün bir kısmı yıkılmış bulunan kapısından doğruca kale meydanına girilir. Kale meydanında hâlâ sağlamlığını muhafaza eden, eskiden kalma birkaç evle, zorla seçilebilen bazı kalıntılar, su ve erzak depoları göze çarpar. Kuzeye doğru gidilirse, yapı ve kalıntıların arasından geçen ince bir yol sizi kaleden dereye inen gizli su yolunun baş tarafına getirir. Bu yol, kalenin kuşatılması durumunda su temini için gizli olarak yaptırılmıştır.
Kale bulunduğu yerden dört yönüne tamamıyla hakim bir durumdadır. Türk eski eserleri ile ilgili Fransızca Antolojinin, cilt 13, sayfa 121'inde verilen bilgiye göre; Devedağı Kalesi 1071'de, Alparslan'ın Anadolu'nun kapılarını açmasıyla inşasına başlanılmış ve günümüze kadar önemli görevlerde bulunmuştur. Sitil itibariyle Selçuk yapısıdır. Gelmiş geçmiş bir çok hükümetlerin yenileme ve ilâve izleri, ilk bakışta kale bedenlerinde ve iç bölümlerinde kendisini göstermektedir.
H. 926 (1520) tarihli ilk Osmanlı Tahrir Defterinden (Tapu 387) bu kalede 1 dizdar, 1 kethüda, 1 imam, 1 bevvâb, 1 topçu, 1 ambarcı, 1 barutçu, 1 fenerci, 27 merdan-ı muaf bulunduğunu anlaşılmaktadır.
Kaynak: Erzurum İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü
