Erzurum
il merkezinin 15 kilometre kuzeybatısında, Ilıca ilçesi sınırları içinde yer
alan Karaz Höyüğü, yaklaşık 15 metre yüksekliğinde ve 200 metre çapındadır. Höyük tamamen Kahramanlar Köyü yerleşimi altında kaybolmuştur.
Karaz'da
ilk kazılar 1942-44 yılları arasında Türk Tarih Kurumunca gerçekleştirilmiş ve Demir
Çağı ile İlk Tunç Çağı kültürlerinin varlıkları saptanmıştır. Karaz'ın en
ilginç yanı M.Ö. 3000'li yıllar olarak tarihlendirilen Filistin'deki Kirbet ve
Kerak yerleşimlerinde görülen kabartma bezekli çanak çömleklerin benzerlerinin
burada İlk Tunç Çağında kullanılmaya başladığının saptanmasıdır.
Kazılarda
bulunan çanak çömlekler siyah astarlı, çok parlak perdahlı, geometrik
çizgilerle kaplıdır. Bü tür kaplar tüm Doğu Anadolu'daki yerleşim yerlerinde de
bulunmuştur ve Karaz Çanak Çömlek Kültürü adı verilmiştir. Karaz kültürü
yukarıda da bahsedildiği üzere Filistin'e kadar yayılmıştır.
İlk
Tunç Çağında, tarım ve özellikler hayvancılıkla uğraşan Karaz halkı, taş
temelli, kerpiç duvarlı binalar inşa etmişlerdir.
Kaynak-Kültür
Varlıkları ve Müzeler Genel Md.