ERZURUM “AĞIR BAKIM” SİLAH FABRİKASI “İŞ OCAĞI”

 

Erzurum’da; Ağır Bakım Silah Fabrikası, Askeri ismiyle 3ncü Ordu 4ncü Kademe Tamirhanesi olarak bilinen İş Ocağı, Osmanlı İmparatorluğu döneminde ve 1877-1878 Osmanlı-Rus Harbi sonrasında; Erzurum valisi Müşir Mustafa Paşa girişimiyle, İmalat-ı Harbiye Fabrikaları tarafından kurulmuş ve arsayı bağışlayan ailenin adına izafeten ismi Firdevsoğlu İş Ocağı olmuştur. 

1919 yılından itibaren de, burada modern tarzda askeri araç, gereç ve silah üretimi ile tamiri yapılmaya başlanmıştır.

Doğu Anadolu bölgesinde Birinci Dünya Savaşı nedeniyle yetim ve kimsesiz kalan çocuklar 1919 yılında Kazım Karabekir Paşa tarafından toplattırılarak, iş ocağında açılan “çıraklık okulu” na alınmışlar, subay ve astsubay nezaretinde hem teorik, hem pratik bilgiler ile donatılan bu yetimler, usta olarak fabrika sahasında istihdam edilmişlerdir.

1950 yılında fabrikanın adı “Ağır Bakım Tamir Fabrikası” olarak değişmiş ve 1956 yılında bünyesinde ki çıraklık okuluna, Maarif Bakanlığınca denklik verilerek ortaokul statüsü kazandırılmıştır. 

                    

1969 yılında ise sanat okulu kapatılarak, öğrencilerin Erzurum Erkek Sanat Enstitüsünde eğitimlerine devam etmelerine imkan verilmiştir.

Erzurum folklor hayatında önemli bir rolü olan ve Erzurum Barlarının unutulmayarak günümüze gelmesini sağlayan, şapka hadisesinden sonra 1925 yılında oynanması yasaklanan Erzurum Barlarını, 1926 yılı Ağustosunda alenen Hükümet Meydanında oynatarak bu yasağı delen, Dadaş Albay İhsan Yavuzer Ağır Bakım Tamir Fabrikasında o yıllarda müdürlük yapmıştır.

Şu anda; bünyesinde okul olmayan ve 55. Bakım Fabrika Müdürlüğü adıyla görev yapan tesis, eski parlak günlerine dönmek için ilgi ve yatırım beklemektedir.

1964 yılı Eylülünde, Erzurum Erkek Sanat Enstitüsü Torna Tesviye öğrencisi olarak, bölüm şefimiz Bayram Gerni ile birlikte, fabrikayı ve sanat okulunu gezme fırsatım oldu. Tertemiz, muhteşem ve o yaşta bile beni cezbeden bir tesisti.

Okula ise söylenecek sözüm yok. Öğrencileri, törenlerde üniformaları ve bandosu ile bütün öğrencilerin heveslendiği adeta bir askeri birlikti.

Kaynak:Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Araştırma Merkezi Yayınlarından OSMANLI’DAN CUMHURİYETE ERZURUM’DA SİLAH ÜRETİM TARİHİNE BAKIŞ VE ERZURUM SİLAH TAMİRHANESİ; FİRDEVSOĞLU KIŞLASI İŞ OCAĞI ERSOY ZENGİN

Fotoğraflar: Sosyal Medya ve Harb-İş Sendikası Emekli Erzurum Şube Başkanı Nuri Bayrakçı