Eski adı Kami olan Ağaçlı Köyü Karayazı ’ya bağlıdır. Erzurum’a uzaklığı 154 km., Karayazı’ya uzaklığı ise 34 km.dir.
Adrese dayalı nüfus kayıt sistemi verilerine göre bugün nüfusu300 kişi olan köyde, 2000 li yılların başında 610 kişi yaşamaktaydı.
Acı Köyü Pasinler’e bağlıdır. Erzurum’a 39 km., Pasinler'e ise 22 km. mesafededir.
Adrese dayalı nüfus kayıt sistemi verilerine göre bugün nüfusu 261 kişi olan köyde, 2000 li yılların başında 350 kişi yaşamaktaydı.
Acarköy Köyü Hınıs’a bağlı olup, Erzurum’a uzaklığı 167 km; Hınıs’a uzaklığı ise 17 km.dir.
Adrese dayalı nüfus kayıt sistemi verilerine göre bugün nüfusu 119 kişi olan köyde, 2000 li yılların başında 230 kişi yaşamaktaydı.
Erzurum’da; Ağır Bakım Silah Fabrikası, Askeri ismiyle 3ncü Ordu 4ncü Kademe Tamirhanesi olarak bilinen İş Ocağı, Osmanlı İmparatorluğu döneminde ve 1877-1878 Osmanlı-Rus Harbi sonrasında; Erzurum valisi Müşir Mustafa Paşa girişimiyle, İmalat-ı Harbiye Fabrikaları tarafından kurulmuş ve arsayı bağışlayan ailenin adına izafeten ismi Firdevsoğlu İş Ocağı olmuştur.
Hace Muhammed Lûtfi (Alvarlı Efe Hazretleri) Camii ve 1956 yılında defnedildiği kabri, Alvar’ın doğusunda yer almaktadır. 18 nci yüzyılda inşa edilen eski cami, ahşap direkli ve ahşap tavanlı olarak 11 x 10 m ölçülerinde kare planlı olarak inşa edilmiş ve 21nci yüzyılda girişe son cemaat yeri ilave edilmiştir.
Hace Muhammed Lûtfi Hazretlerinin 23 yıl imamlık yaptığı bu tarihi Alvar Camii, Köy Meydanına yeni ve büyük bir cami yapılınca ve merkeze
tarihi camiden daha yakın olunca, ibadet için tercih edilmemeye başlayarak, 1990 lı yılların sonundan itibaren terkedilerek, türbe ile birlikte yıkılmaya yüz tuttu. Taki İstanbul’da yaşayan
ve ismini gizli tutan bir hayırsever olaya müdahale edip Hace Muhammed Lûtfi
Hazretleri Külliyesi olarak yeni cami ve türbe yaptırıncaya kadar.
Aşağı Mumcu Camii, Mumcu caddesinin alt kısmında, kendi adını verdiği mahallede yer alır. Caminin ilk yapılış tarihi ve kim tarafından yaptırıldığı bilinmemektedir. XVIII. Yüzyıl yapısı olan camii orijinalinde düz toprak damlıydı. Aşağı Mumcu Camii tamamen harap halde iken yıktırılmış ve 1978-1980 yılları arasında orijinal temeller üzerine aslına uygun olarak yeniden yapılmış ve toprak dam kaldırılarak, çatı eklenmiştir.
Dikdörtgen camii alanı, dört yandan iki kat pencere sırasıyla aydınlatılmıştır. Camiin şu andaki minaresi kesme taş temel üzerine, kesme taştan klâsik formlarda yenilenmiştir.
Tarihi Camiden günümüze kalan tek orijinal kısım mukarnas kavsaralı taş mihraptır.
Yukarı Mumcu Camii; Yukarı Mumcu Mahallesinde, Hacı Süleyman Ağa tarafından 1655 yılında yaptırıldı 4 ahşap direk üzerine ahşap tavanlı ve ahşap mahfil ile ahşap son cemaat yeri olan cami, şu anda Atatürk Müzesi olan binanın hemen bitişiğinde bulunmaktaydı.
Tarihi cami, Erzurum’da yaşanan kentsel dönüşüm çılgınlığında 2019 yılında yıkılarak eski yerine 150 metre mesafede ve aslı ile hiç ilgisi olmayacak şekilde yeniden inşa edildi. Tarihi caminin doğu yanına bitişik tarihi çeşme ise bu dönüşüm esnasında yıkılarak yok oldu.
